ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Διάγνωση είναι η διαδικασία μέσω της οποίας γίνεται καθορισμός της ασθένειας ή της κατάστασης που ευθύνεται για τα συμπτώματα του ασθενή.

Για τη διάγνωση χρησιμοποιούνται πληροφορίες που συλλέγονται από το ιατρικό ιστορικό και τη κλινική εξέταση.

Σε κάποιες περιπτώσεις απαιτούνται επιπλέον εξετάσεις όπως εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος.

Παρακάτω θα αναπτυχθεί ο διαγνωστικός αλγόριθμος για αρκετές από τις ουρολογικές παθήσεις.

Περιεχόμενα:

• Διάγνωση καρκίνου του νεφρού
• Διάγνωση λιθίασης νεφρού και ουρητήρα
• Διάγνωση καρκίνου της νεφρικής πυέλου και ουρητήρα
• Διάγνωση πυελονεφρίτιδας
• Διάγνωση καρκίνου της ουροδόχου κύστης
• Διάγνωση κυστεοουρητηρικής παλινδρόμησης
• Διάγνωση καρκίνου του προστάτη
• Διάγνωση υπερτροφίας προστάτη
• Διάγνωση προστατίτιδας
• Διάγνωση καρκίνου του όρχεως
• Διάγνωση υδροκήλης
• Διάγνωση κιρσοκήλης
• Διάγνωση συστροφής όρχεως
• Διάγνωση ουρολοιμώξεων

Διάγνωση καρκίνου του νεφρού

Για την διάγνωση καρκίνου του νεφρού χρειάζονται:

• Ιστορικό: δίνει πληροφορίες για το είδος και τον χρόνο έναρξης των συμπτωμάτων
• Κλινική εξέταση: μπορεί να αναδείξει ψηλαφητή μάζα στην περιοχή του νεφρού
• Εξετάσεις ούρων: μπορεί να δείξουν την παρουσία αίματος στα ούρα
• Εξετάσεις αίματος: είναι σημαντικές για τον έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας και αναιμίας
• Υπερηχογράφημα: είναι μια απεικονιστική εξέταση απλή, ανώδυνη και ακίνδυνη που μπορεί να διαγνώσει όγκο νεφρού.
• Αξονική τομογραφία
• Μαγνητική τομογραφία

Διάγνωση λιθίασης νεφρού και ουρητήρα

Για τη διάγνωση λιθίασης στο ουροποιητικό απαιτούνται εξετάσεις όπως:

• Εξετάσεις αίματος – Μπορεί να αποκαλύψουν υψηλές τιμές ασβεστίου η ουρικού οξέος στο αίμα. Χρειάζονται για την παρακολούθηση της υγείας των νεφρών και μπορούν να οδηγήσουν στη διάγνωση άλλων παθολογικών καταστάσεων που συνδέονται με την λιθίαση
• Εξετάσεις ούρων 24ώρου – Με την συλλογή και την εξέταση ούρων 24ώρου, μετράται η ποσότητα τον αποβαλλομένων αλάτων στα ούρα καθώς και ουσιών που προλαμβάνουν την λιθίαση
• Απεικονιστικές εξετάσεις – Μπορούν να δείξουν λίθους στο ουροποιητικό. Τέτοιες εξετάσεις είναι:
  • Απλή ακτινογραφία νεφρών-ουρητήρων-ουροδόχου κύστης η οποία μπορεί να μην δείξει μικρούς λίθους
  • Υψηλής ανάλυσης αξονική τομογραφία που μπορεί να αναδείξει ακόμα και μικρούς λίθους
  • Yπέρηχοι
  • Ενδοφλέβια πυελογραφία (με χρήση σκιαγραφικού και μετά λήψη ακτινογραφιών καθώς το σκιαγραφικό μετακινείται από τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη)
• Ανάλυση λίθων – Προσφέρει πληροφορίες για να καθοριστεί η αιτία της λιθίασης και να γίνει ένα θεραπευτικό σχέδιο για την πρόληψη και θεραπεία.

Διάγνωση καρκίνου της νεφρικής πυέλου και ουρητήρα

Η διερεύνηση πρέπει να περιλαμβάνει πάντα:

• Εργαστηριακό έλεγχο
• Απεικόνιση του ουροποιητικού συστήματος με αξονική ή μαγνητική τομογραφία
• Κυστεοσκόπηση (για τον αποκλεισμό καρκίνου στην ουροδόχο κύστη)
• Κυτταρολογική εξέταση ούρων
• Σε περίπτωση αμφιβολιών ή επί μονήρους νεφρού, χρειάζεται εύκαμπτη ουρητηροσκόπηση και λήψη βιοψιών

Διάγνωση πυελονεφρίτιδας

Γίνεται με βάση το ιστορικό, την κλινική εξέταση μαζί με εξετάσεις αίματος και ούρων.

Είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η γενική κατάσταση του ασθενούς (πίεση, σφίξεις) και να ξεκινήσει γρήγορα η κατάλληλη θεραπεία.

Μπορεί να χρειαστεί να γίνουν και απεικονιστικές εξετάσεις (υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία) για να αναγνωριστούν τα αίτια της πυελονεφρίτιδας και να αντιμετωπιστούν κατάλληλα.

Διάγνωση καρκίνου της ουροδόχου κύστης

Χρειάζονται τα εξής:

• Αναλυτικό ιστορικό
• Κλινική εξέταση
• Εξετάσεις ούρων
• Κυστεοσκόπηση
• Κυτταρολογική εξέταση ούρων (για ανεύρεση καρκινικών κυττάρων)
• Αξονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας

Διάγνωση κυστεοουρητηρικής παλινδρόμησης

Τα τελευταία χρόνια, λόγω της ευρείας χρήσης υπερήχων κατά τον προγεννητικό έλεγχο, η υποψία κυστεοουρητηρικής παλινδρόμησης μπαίνει κατά την διάρκεια της κύησης.

Σε άλλες περιπτώσεις η διάγνωση τίθεται μετά από διερεύνηση του ουροποιητικού συστήματος λόγω ουρολοίμωξης.

Για τη διαγνωστική διερεύνηση της κυστεοουρητηρικής παλινδρόμησης θα χρειαστούν :

• Ιστορικό και κλινική εξέταση
• Εξετάσεις ούρων
• Εργαστηριακές εξετάσεις αίματος που θα συμπεριλαμβάνουν έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας
• Υπερηχογράφημα ουροποιητικού
• Κυστεοουρηθρογραφία σε φάση ούρησης

Μετά τη διαγνωστική διερεύνηση η κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση, κατατάσσεται σε 5 βαθμούς ανάλογα με την βαρύτητα της.

Βάσει αυτής της ταξινόμησης αποφασίζεται και η κατάλληλη θεραπεία.

Διάγνωση καρκίνου του προστάτη

Η πιο χρήσιμη εξέταση για την διάγνωση του προστατικού καρκίνου είναι η μέτρηση στο αίμα του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA).

Αυτή πρέπει να γίνεται σε άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών λόγω του ότι σε νεότερες ηλικίες ο προστατικός καρκίνος είναι σπάνιος.

Οι τιμές του (PSA) μαζί με την ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό και τα ευρήματα της δακτυλικής εξέτασης , χρησιμεύουν για να εκτιμηθεί η πιθανότητα ύπαρξης καρκίνου του προστάτη.

Εάν ο κίνδυνος είναι υψηλός μπορεί να χρειαστεί βιοψία προστάτη.

Σε αυτή την εξέταση, υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, λαμβάνονται δείγματα προστατικού ιστού που αναλύονται από τον παθολογοανατόμο με σκοπό τη διάγνωση και τον καθορισμό της θεραπείας.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι εφικτή.

Απαιτείται όμως ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των ασθενών για προληπτικό έλεγχο.

Αυτός γίνεται διότι οι ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί στα αρχικά στάδια όπου η νόσος είναι αντιμετωπίσιμη.

Διάγνωση υπερτροφίας προστάτη

Απαιτούνται τα εξής:

• Ιατρικό ιστορικό
• Κλινική εξέταση που περιλαμβάνει την δακτυλική εξέταση προστάτη
• Εξετάσεις αίματος συμπεριλαμβανομένου και του PSA
• Εξετάσεις ούρων
• Ουροροομέτρηση
• Υπερηχογράφημα του ουροποιητικού
• Μέτρηση υπολείμματος ούρων μετά την ούρηση

Διάγνωση προστατίτιδας

Γίνεται με βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση.

Οι εξετάσεις ούρων μπορεί να χρησιμεύσουν για τον εντοπισμό του μικροοργανισμού που είναι υπεύθυνος για την λοίμωξη.

Στην περίπτωση της οξείας προστατίτιδας μπορεί να χρειαστεί να γίνουν εξετάσεις αίματος συμπεριλαμβανομένου του PSA οι οποίες θα επαληθεύσουν την διάγνωση και θα βοηθήσουν στην παρακολούθηση μετά την θεραπεία.

Στην χρόνια προστατίτιδα η διάγνωση είναι πιο δύσκολη και γίνεται βάσει των συμπτωμάτων και μέσω αποκλεισμού των άλλων τύπων προστατίτιδας.

Διάγνωση καρκίνου του όρχεως

Απαιτείται ψηλάφηση των όρχεων για την αναγνώριση πιθανής σκληρίας.

Ακόμη απαιτούνται επιπλέον εξετάσεις:

• Υπερηχογράφημα όσχεου: Η εξέταση αυτή μπορεί να αναγνωρίσει αν η διόγκωση οφείλεται σε συμπαγή μάζα όπως ο καρκίνος ή σε συλλογή υγρού μεταξύ των περιβλημάτων του όρχεως
• Καρκινικοί δείκτες: (β-hCG, AFP, LDH)
• Για τον καθορισμό της εξάπλωσης της νόσου απαιτούνται: αξονική τομογραφία άνω, κάτω κοιλίας, οπισθοπεριτοναϊκού χώρου και θώρακα

Διάγνωση υδροκήλης

Συνήθως αρκεί το ιστορικό και η κλινική εξέταση από τον ουρολόγο.

Μπορεί όμως να χρειαστεί να γίνουν επιπλέον εξετάσεις όπως ο υπέρηχος για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων που δημιουργούν διόγκωση του οσχέου.

Διάγνωση κιρσοκήλης

Γίνεται με την κλινική εξέταση και με υπερηχογράφημα Doppler όσχεου.

Διάγνωση συστροφής όρχεως

Συνήθως αρκεί το ιατρικό ιστορικό και η κλινική εξέταση για να θέσουν την διάγνωση.

Για την επιβεβαίωση της και τον διαχωρισμό από άλλες παθήσεις που δίδουν παρόμοια συμπτώματα, π.χ. ορχεο-επιδιδιμίτιδα , χρησιμοποιείται το έγχρωμο υπερηχογράφημα του όσχεου.

Σε περίπτωση αμφιβολιών για τη διάγνωση, είναι προτιμότερο να γίνει χειρουργική διερεύνηση του όρχεως και αποκατάσταση πιθανής συστροφής.

Διάγνωση ουρολοιμώξεων

Χρειάζονται τα εξής:

• Γενική εξέταση ούρων για την αναζήτηση μικροβίων και πυοσφαιρίων στα ούρα
• Καλλιέργεια ούρων: χρειάζεται 48 h για να δώσει αποτελέσματα
• Αντιβιόγραμμα για τον προσδιορισμό της ευαισθησίας των μικροβίων στα αντιβιοτικά
• Μπορεί να απαιτηθούν και επιπλέον εξετάσεις όπως ο απεικονιστικός έλεγχος του ουροποιητικού με υπερηχογράφημα